تحلیل رمان «السقوط فی الشمس» اثر سناء شعلان بر مبنای نظریه جریان سیال ذهن

جریان سیال ذهن، شیوة خاصی از روایت داستان است که براساس شگردهای متنوع روایی، پرش‌های زمانی پی‌درپی، درهم ریختگی دستوری، تبعیت از زمان ذهنی شخصیت‌های داستان و همچنین با نوعی شعرگونگی در زبان شکل می‌گیرد. در این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی بارزترین مبانی جریان سیال ذهن در رمان «السقوط فی الشمس» یعنی طرح داستان، شگردهای روایی، زمان و همچنین شعرگونگی را به بحث گذارده‌ایم. «السقوط فی الشمس»، ماهیتی اجتماعی و عاشقانه دارد و مبتنی بر فلسفة عشق، ایثار و انتظار است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، شعلان با یک تغییر کیفی در کانون روایت که اغلب مردانه است، به زن فرصت می‌دهد تا خودش دربارة ناامیدی‌ها، ناکامی‌ها و زیان‌های زنانه‌اش سخن بگوید. شعلان این فرآیند را با دو شگرد تک‌گویی درونی مستقیم و خودگویی به اجرا می‌گذارد تا خواننده بتواند بدون دخالت وی در جریان افکار و احساسات آرتمیس، شخصیت اصلی رمان، قرار بگیرد. کانون روایت نیز دائما بین زمان عینی و ذهنی و میان لایه‌های مرتبط با هریک از این دو جابه‌جا می‌شود تا پدیدة پرش‌های زمانی در رمان شکل بگیرد که دستآوردش، تکاپوی خواننده برای کشف حقیقت است و سرانجام شعرگونگی اتفاق می‌افتد تا زبان رمان در چندمعنایی‌های بیان ادبی پیچیده شود. انجام این پژوهش ضروری است، زیرا توجه به الگوهای جدید در رمان‌نویسی و میزان تأثیر این الگوها در توسعه و تحول رمان عربی نیاز به بحث و بررسی دارد.